CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM PQA
Học tập và làm theo lời dạy của Thánh Y Hải Thượng Lãn Ông

Huyền sâm - Vị thuốc quý trong Y học Cổ truyền

Tác giả:
Tham vấn Y khoa:

Huyền sâm (hắc sâm, nguyên sâm) là vị thuốc quý bắt nguồn từ Trung Quốc có công dụng sinh tân, giải độc, lợi yết hầu, chỉ khát, nhuận táo và tả nhiệt. Dược liệu được sử dụng để điều trị các chứng bệnh do âm hư kèm thực nhiệt như lao hạch, viêm amidan, viêm họng cấp, táo bón,…

Tìm hiểu về vị thuốc Huyền sâm

Tên gọi khác: Hắc sâm, nguyên sâm 

huyền sâm

Vị thuốc quý Huyền sâm

Bộ phận dùng: Huyền sâm ( radix  Scrophulariae) là rễ phơi hay sấy khô của cây Huyền sâm (Scrophularia buergeriana Miq) thuộc họ hoa Mõm chó (Scrophulariaceae). Có tài liệu ghi Huyền sâm là: Scrophularia oldhamii Oliv hoặc rễ cây huyền sâm Scrophularia ningpoensis Hemsl.

Đào lấy rễ (củ) Huyền sâm, rửa sạch, cắt rễ con, cắt đầu chồi chừa 3 mm, tách riêng từng rễ. Phân loại to, nhỏ phơi hay sấy ở nhiệt độ 50-60 độ C cho đến gần khô (còn mềm). Sau đó đem ủ 5 đến 6 ngày đến khi trong ruột còn màu nâu đen hay màu đen , rồi phơi hay sấy khô tới độ ẩm dưới 14%.

Cách ủ: Khi phơi Huyền sâm gần khô đem tải ra nong, nia thành một lớp dày khoảng 15cm. Để chỗ mát, hàng ngày đảo vài lần, có thể đậy lên trên 1 lớp rơm mỏng hay một cái nong, nia khác.

Không để dầy quá hoặc đậy kín quá, Huyền sâm dễ bị hấp hơi và sẽ bị hỏng, thối.

Tính vị:

  • Vị đắng, ngọt, hơi mặn, tính mát.
  • Vào các kinh: phế, thận.
  • Trong huyền sâm có chất serophularin, alcaloid, tinh dầu, acid béo, asparagin và các chất đường.

Tác dụng: Dưỡng âm, sinh tân dịch, giải độc, thanh hỏa.

Chỉ định: Chữa sốt nóng, khát nước, mẩn ngứa, viêm họng, táo bón, mụn nhọt, lở loét, yết hầu sưng đau, tràng nhạc,...

Liều dùng: Ngày dùng 10-12g dưới dạng thuốc sắc.

Kiêng kị: Các chứng âm hư không nóng và tỳ hư tiết tả không được dùng.

Tương kỵ: Đồ đồng

Các bài thuốc có vị thuốc Huyền sâm

1. Mát hầu giảm đau

Thành phần: 

  • Huyền sâm: 20g
  • Ngưu bàng tử: 20g

Bài thuốc huyền sâm mát hầu giảm đau

Vị thuốc huyền sâm có tác dụng mát hầu giảm đau

Bào chế: Dạng thuốc sắc..

Chỉ định: Chữa đau họng, yết hầu tấy đỏ sưng đau.

Liều dùng: Sắc uống ngày 2 lần.

2.Bài thuốc lục vị

Thành phần:

  • Huyền sâm: 6g
  • Mạch môn: 6g
  • Hoài sơn: 3g
  • Sơn thù: 3g
  • Bạch linh: 2,25g
  • Sinh địa: 6g
  • Thảo quyết minh: 5g
  • Mẫu đơn bì: 2,25g
  • Trạch tả: 2,25g

Bào chế: Dưới dạng bột, siro, cao lỏng.

Chỉ định: tư âm, dưỡng huyết, sinh tân, nhuận tràng, phá kết, thông tiện.

Liều dùng: Ngày uống 3 lần sau ăn, mỗi lần uống 5-10g tùy thuộc vào độ tuổi.

3. Thang dưỡng âm mát phổi

Thành phần:

  • Huyền sâm: 20g
  • Sinh địa: 16g
  • Mạch môn: 12g
  • Cam thảo: 4g
  • Bối mẫu: 8g
  • Đơn bì: 12g
  • Bạch thược: 16g
  • Bạc hà: 2g

Bào chế: Dạng sắc thuốc

Chỉ định: Trị bạch hầu

Liều dùng: Sắc uống.

4. Thang thanh dinh

Thành phần:

  • Huyền sâm: 20g
  • Tê giác: 4g
  • Trúc diệp tâm: 12g
  • Đơn sâm: 16g
  • Mạch đông: 12g
  • Kim ngân hoa: 16g
  • Liên kiều: 16g
  • Hoàng liên: 4g

vị thuốc huyền sâm

Huyền sâm kết hợp với một số thành phần làm cải thiện giấc ngủ,...

Bào chế: Dạng sắc thuốc

Chỉ định: Trị nhiệt làm tổn thương âm, tim hồi hộp, miệng khát, ngủ không ngon giấc, các chứng lao phổi, xương đau nhức, sốt nhẹ, trị ung thư máu, tinh, hồng nhiệt độc do đơn mà phát ban, sởi, mê man.

Liều dùng: Sắc uống

5. Hoàng tiêu lịch gia vị

Thành phần:

  • Huyền sâm 16g
  • Mẫu lệ 12g
  • Bối mẫu 8g
  • Liên kiều 16g
  • Hạ khô thảo 12g

Bào chế: Dạng thuốc sắc.

Chỉ định: Thuốc nhuyễn cứng tan kết, dùng trong bệnh lao hạch ở cổ (chưa vỡ mủ), hạch lâm ba viêm.

6. Thang chống viêm

Thành phần:

  • Huyền sâm 10g
  • Cam thảo 5g
  • Cát cánh 5g
  • Mạch môn 8g
  • Thăng ma 5g

Bào chế: Dạng thuốc sắc

Chỉ định: Chữa viêm amidan, viêm họng, ho.

Liều dùng: Sắc uống. Cho 600ml nước, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.

7. Thang tư sinh

Thành phần: 

  • Huyền sâm 20g
  • Sơn dược 40g
  • Bạch truật 12g
  • Ngưu bàng tử 12g
  • Kê nội kim 8g

Bào chế: Dạng thuốc sắc

Chỉ định: Trị lao phổi, suy nhược cơ thể, kém ăn, ho hen, sốt

Liều dùng: Sắc uống

8. Thang hóa ban (tức thang bạch hổ - xem thạch cao)

Thành phần: 

  • Thang bạch hổ, thêm
  • Huyền sâm 12g
  • Tê giác 4g

Bào chế: Dạng sắc uống

Chỉ định: Thuốc giải độc tiêu ban, dùng cho các bệnh ôn phát ban.

Liều dùng: Sắc uống.

9. Thang tăng dịch thừa khí

Thành phần:

  • Huyền sâm 40g
  • Mạch môn 32g
  • Sinh địa 32g
  • Đại hoàng 12g
  • Mang tiêu 6g

bài vị thuốc huyền sâm

Kết hợp Huyền sâm, mạch môn,sinh địa,...dùng chữa các bệnh truyền nhiễm

Bào chế: Dạng sắc uống

Chỉ định: Dưỡng âm, thanh nhiệt, tăng dịch thông tiểu tiện, dùng chữa các bệnh truyền nhiễm sốt cao gây táo bón, mất nước.

Liều dùng: Sắc uống

10. Huyền thỏ đơn

Thành phần:

  • Huyền sâm 200g
  • Thỏ ty tử 400g

Bào chế: Dạng thuốc hoàn. Hai loại dược liệu rửa sạch, phơi hay sấy khô, tán bột mịn, trộn đều với đường, làm hoàn.

Chỉ định: Phòng chứng đậu.

Liều dùng: Ngày uống 6-8g hòa với nước đường.

Huyền sâm là loại thuốc nam quý, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Huyền sâm đem lại nhiều công dụng hữu ích trong quá trình hỗ trợ điều trị bệnh lý. Tuy nhiên để tránh các rủi ro và tác dụng phụ khi sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng bài thuốc từ dược liệu này.

>>Xem thêm: Vị thuốc Mạch môn - Các bài thuốc quý chữa bách bệnh từ mạch môn

Bình luận bài viết
(*) Thông tin bắt buộc

Bài viết liên quan

Xem tất cả
Hiểu rõ về chức năng của 3 tạng Tỳ - Phế - Thận trong cơ thể

Hiểu rõ về chức năng của 3 tạng Tỳ - Phế - Thận trong cơ thể

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Các Tạng trong cơ thể tuy đảm nhận các chức năng riêng biệt nhưng lại có sự ràng buộc, liên quan mật thiết với nhau. Nếu một tạng suy yếu có thể gây hư tổn tới các tạng khác và gây nên...
Xem chi tiết
Bài thuốc Lục Vị "tiên dược" chữa táo bón mãn tính

Bài thuốc Lục Vị "tiên dược" chữa táo bón mãn tính

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Theo y học hiện đại cho rằng, táo bón là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh thuộc đường tiêu hóa, là trạng thái phân bị khô cứng khi đi đại tiện, rất buồn đi ngoài nhưng mỗi lần đi lại...
Xem chi tiết
Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Ho là bệnh liên quan tới ngoại cảm và nội thương do đó, muốn dứt điểm tình trạng ho kéo dài thì không chỉ điều trị triệu là đủ. Cần phải tập trung bồi bổ tạng phủ bằng các bài thuốc...
Xem chi tiết
Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc An Thần có tác dụng chữa các trường hợp mất ngủ, hồi hộp, vật vã và các trường hợp nhức đầu, chóng mặt, cho giật, động kinh. Đây chính là những bài thuốc chuyên biệt chủ trị bệnh...
Xem chi tiết
Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Theo Đông y, mọi bệnh tật phát sinh đều do chính khí không thắng được tà khí. Trong đó chính khí chính là sức đề kháng còn tà khí chính là những nguyên nhân gây nên bệnh. Khi chính khí suy nhược...
Xem chi tiết
Thuốc Nhuận Tràng -  Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Thuốc Nhuận Tràng - Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc Nhuận Tràng là những vị thuốc có tác dụng chữa các trường hợp táo bón do sốt cao mất nước, phụ nữ bị táo bón sau khi đẻ, táo bón ở người già do thiếu nước. Đây là các vị thuốc...
Xem chi tiết
[Góc tìm hiểu] Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

[Góc tìm hiểu] Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Ngày đăng:07/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Học thuyết Ngũ hành lý giải chi tiết hơn về quá trình vận động, cơ chế của sự tiêu trưởng và chuyển hóa của vật chất. So với học thuyết âm dương, học thuyết ngũ hành chi tiết hơn, sâu...
Xem chi tiết
Bát cương trong YHCT - 8 Cương lĩnh chẩn đoán bệnh trong Đông Y

Bát cương trong YHCT - 8 Cương lĩnh chẩn đoán bệnh trong Đông Y

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Bát cương chính là 8 cương mục lớn của Y học cổ truyền khái quát chính xác bản chất của bệnh để từ đó đưa ra được phương pháp điều trị dứt điểm.
Xem chi tiết
Lục phủ ngũ tạng là gì? Chức năng của lục phủ ngũ tạng trong cơ thể

Lục phủ ngũ tạng là gì? Chức năng của lục phủ ngũ tạng trong cơ thể

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
“Lục phủ ngũ tạng” là một nhóm cơ quan với các chức năng khác nhau trong cơ thể con người. Thuật ngữ này được nhắc tới khá nhiều trong y học cổ truyền nhưng không phải ai cũng hiểu rõ...
Xem chi tiết
Hóa giải đạo Quân - Thần - Tá - Sứ trong đơn thuốc Đông y cổ phương

Hóa giải đạo Quân - Thần - Tá - Sứ trong đơn thuốc Đông y cổ phương

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Ghé vào một tiệm thuốc Đông y, chắc hẳn bạn đã từng thấy các thầy thuốc kê những thang thuốc toàn cây lá cành. Trông tưởng ngẫu nhiên nhưng không hề, Đông dược cũng có những quy tắc chữa...
Xem chi tiết

Tin tức - Sự kiện

Ký kết hợp tác toàn diện giữa Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược học Tuệ Tĩnh

Ký kết hợp tác toàn diện giữa Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược học Tuệ Tĩnh

Ngày đăng:19/09/2023
Ngày 16/9 vừa qua, Lễ ký kết hợp đồng hợp tác TOÀN DIỆN giữa Công ty Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược Cổ Truyền Tuệ Tĩnh đã được tổ chức long trọng đánh dấu những bước tiến...
Chương trình thiện nguyện tháng 12: Tô cháo nhỏ - Lan tỏa yêu thương

Chương trình thiện nguyện tháng 12: Tô cháo nhỏ - Lan tỏa yêu thương

Ngày đăng:11/09/2023
“Không có hạnh phúc trong việc sở hữu hay đón nhận, chỉ có hạnh phúc khi cho đi” Câu nói kinh điển của Henry Drummond (1851 – 1897) nhà truyền giáo, tác giả và giảng viên người Scotland luôn luôn...
Dược phẩm PQA khẳng định chất lượng trong từng sản phẩm

Dược phẩm PQA khẳng định chất lượng trong từng sản phẩm

Ngày đăng:11/09/2023
Dược phẩm PQA đã và đang khẳng định được thương hiệu trên thị trường. Với nỗ lực phát triển không ngừng, cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm chinh phục thị trường...
Chào hè 2023: PQA Tăng tốc - Bứt phá - Làm chủ tương lai

Chào hè 2023: PQA Tăng tốc - Bứt phá - Làm chủ tương lai

Ngày đăng:11/09/2023
Hòa mình cùng không khí vui mừng của Lễ kỷ niệm 12 năm thành lập công ty CP Dược phẩm PQA, và tạo điều kiện cho toàn thể cán bộ nhân viên vui chơi, thư giãn sau những ngày làm việc chăm chỉ....
Lễ ký kết hợp tác cùng các chuyên gia hàng đầu Đông y

Lễ ký kết hợp tác cùng các chuyên gia hàng đầu Đông y

Ngày đăng:09/09/2023
Ngày 1/7 vừa qua đã diễn ra buổi Lễ ký kết Hợp đồng hợp tác chuyên gia với Thạc sĩ - Bác sĩ YHCT Nguyễn Đình Thục - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký TW Hội Đông y Việt Nam và Thạc sĩ - Bác sĩ...
Dược phẩm PQA: Thông báo giảm thuế GTGT 2% từ ngày 01/07/2023

Dược phẩm PQA: Thông báo giảm thuế GTGT 2% từ ngày 01/07/2023

Ngày đăng:09/09/2023
Kính gửi: Quý khách hàng Trước hết, Công ty Dược phẩm PQA xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất đến Quý Khách hàng, những người đã luôn tin tưởng, ủng hộ và sử dụng sản phẩm PQA trong suốt...
Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Ngày đăng:25/06/2023
Công ty cổ phần Dược phẩm PQA với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Dược phẩm bảo vệ sức khỏe đã đạt tiêu chuẩn và được cấp Giấy chứng nhận đã đăng ký với FDA Hoa Kỳ. Đây chính là...
Kỷ niệm 3 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam: Viết tiếp chặng đường Lương y như từ mẫu

Kỷ niệm 3 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam: Viết tiếp chặng đường Lương y như từ mẫu

Ngày đăng:25/06/2023
Nhân dịp kỷ niệm 03 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam 22/10/2017 – 22/10/2020, Lãnh đạo nhà nước, lãnh đạo Hội cùng toàn thể các thầy thuốc, lương y tiêu biểu khắp cả nước đã có buổi trò...
0818 288 717