Đan bì - Vị thuốc có nhiều công dụng của chị em phụ nữ

Đan bì là gì?

• Tên gọi: Đan bì
• Tên khoa học: Cortex Moutan, Cortex Paeoniae Suffuticosae. 
• Họ khoa học: Thuộc họ Mao Lương (Ranunculaceae).
• Tên gọi khác: Thử cô, Lộc cửu (Bản Kinh), Bách lượng kim (Đường Bản Thảo), Mộc thược dược, Hoa cương, Mẫu đơn căn bì (Bản Thảo Cương Mục), Mẫu đơn bì (Trân Châu Nang), Hoa tướng, Huyết quỷ (Hòa Hán Dược Khảo), Đơn căn (Quán Châu Dược Vật).

Đan bì ( mẫu đơn bì) là dược liệu được bào chế từ rễ cây mẫu đơn. Mẫu đơn có nguồn gốc từ Trung Quốc rồi di thực sang Việt Nam và một số nước lân cận. Cây mẫu đơn thân gỗ sống lâu năm. Chiều cao cây trưởng thành trung bình từ 1-2m. Rễ cây dạng củ và được là dược liệu trong các bài thuốc Đông y. 

Lá mẫu đơn mọc cách, chia thành 3 chét, mỗi chét lại chia thành 3 thùy. Hoa mẫu đơn khá to, mọc ở đầu cành. Hoa có màu trắng hoặc tím đỏ.

Công dụng chữa bệnh của đan bì

Công dụng của đan bì từ lâu đã được y học cổ truyền và y học hiện đại công nhận và ứng dụng nhiều để chữa các vấn đề sức khỏe.

Trong y học cổ truyền

Đan bì có vị cay, tính hàn, được xếp vào kinh Phế, tâm, can, và thận. Mẫu đơn bì thường được sử dụng để chữa các bệnh như:

• Sinh huyết, hòa huyết, lương huyết
• Thanh nhiệt, tiêu ứ
• Tiêu trủng
• Hành huyết, phá huyết
• Điều hòa kinh nguyệt
• Hỗ trợ điều trị bệnh phụ khoa 

Trong y học hiện đại

Mẫu đơn bì có chứa các thành phần hóa học như Paeoniflorin, Oxypaeonilorin, Benzoylpaeonilorin, Paeonol, Paeonolide, Paeonoside, Apiopaeonoside, 2, 3-Dihydroxy-4-Methoxyacetophenone, 3-Hydroxy-4-Methoxya cetophenone. Nhờ chứa lượng lớn các hoạt chất dược lý cao, mẫu đơn bì được bào chế dùng cho:

• Kháng viêm: nhờ vào hoạt chất phenol đơn bì kháng khuẩn mạnh đối với trực khuẩn thương hàn, phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn dung huyết, trực khuẩn bạch hầu.
• Hạ sốt
• Hỗ trợ giảm đau
• Trấn an, chống động kinh và co giật tứ chi
• Hỗ trợ điều trị bệnh huyết áp thấp

Những bài thuốc chữa bệnh từ đan bì

Với công dụng chữa bệnh kể trên, đan bì được ứng dụng trong nhiều bài thuốc dân gian. Tham khảo bài thuốc dưới đây:

Bài thuốc chữa suy nhược thần kinh, nhức đầu, mất ngủ, di tinh

• 8g mẫu đơn bì, 
• 16g Thục Địa, 
• 12 g Sơn Thù, 
• 12g Hoài Sơn, 
• 8g Trạch Tả, 
• 8g Phục Linh, 
• 8g Phụ tử chế, 
• 4g nhục Quế.

Cách dùng: Đem thuốc sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang

Bài thuốc chữa hen phế quản khi đã hết cơn hen

• 8g mẫu đơn bì, 
• 16g thục địa, 
• 12g hoài sơn, 
• 8g sơn thù, 
• 8g phục linh, 
• 8g trạch tả

Cách dùng: Đem sắc uống mỗi ngày một thang hoặc làm viên hoàn uống mỗi ngày 20g

Bài thuốc chữa tăng huyết áp

• 8g mẫu đơn bì, 
• 16g thục địa, 
• 12g hoài sơn, 
• 8g sơn thù, 
• 8g trạch tả, 
• 8g phục linh, 
• 8g Đương Quy,
• 8g bạch thược

Cách dùng: Đem dược liệu sắc uống mỗi ngày một thang

Bài thuốc chữa thiếu máu

• 8g mẫu đơn bì, 
• 16g cỏ nhọ nồi, 
• 16g thục địa, 
• 12g mai ba ba, 
• 12g hoài sơn, 
• 12g ngẫu tiết, 
• 12g rễ cỏ tranh, 
• 8g sơn thù, 
• 8g trạch tả, 
• 8g phục linh

Cách dùng: Đem tất cả các dược liệu sắc uống mỗi ngày một thang

Bài thuốc chữa viêm loét dạ dày tá tràng

• 8g mẫu đơn bì, 
• 12g Bạch Thược, 
• 8g thanh bì, 
• 8g Chi Tử, 
• 8g bối mẫu, 
• 8g trạch tả, 
• 8g Hoàng Liên, 
• 6g Trần Bì, 
• 4g ngô thù

Cách dùng: Đem thuốc sắc uống mỗi ngày một thang

Bài thuốc chữa khí hư

• 8g mẫu đơn bì, 
• 20g Nhân Trần, 
• 16g xa tiền, 
• 12g tru linh, 
• 12g phục linh, 
• 12g trạch tả, 
• 12g Ngưu Tất, 
• 8 g Xích Thược, 
• 8g chi tử

Cách dùng: Đem dược liệu sắc uống mỗi ngày một thang

Để sử dụng đan bì hiệu quả và an toàn, người bệnh cần chú ý một vài điểm sau:

• Không dùng đan bì chung với Thỏ ty tử, tỏi, hò tuy,...
• Bảo quản đan bì trong lọ thủy tinh hoặc hộp kín, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời
• Chống chỉ định dùng đan bì cho phụ nữ mang thai
• Người bị âm hư, đổ mồ hôi, vị khí hư hãn không nên dùng mẫu đơn bì

Kết luận

Trên đây là thông tin hữu ích liên quan đến dược liệu mẫu đơn bì. Đan bì có nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc về liều lượng và cách dùng để đảm bảo đạt giá trị dược lý tốt nhất. 

Bài viết liên quan:

Câu kỷ tử là gì? Công dụng chữa bệnh từ câu kỷ tử