Sinh khương - Vị thuốc tưởng lạ mà quen thuộc với mọi nhà

Sinh khương là gì?

Tên khoa học: Zingiber officinale Roscoe

Họ khoa học: họ Gừng (Zingiberaceae)

Tên gọi khác: Khương, Sinh khương, Can khương

Gừng là một loại cây nhỏ, sống lâu năm. Thân rễ nảy mầm lên rồi hình thành củ. Lá gừng mọc so le, không có cuống, mặt bóng nhẵn và mùi thơm nhẹ đặc trưng. Cây gừng dễ sinh trưởng và phát triển nên được trồng phổ biến khắp nơi trên cả nước. Người ta dùng củ gừng làm gia vị nấu ăn hoặc làm thuốc.

Công dụng của sinh khương 

Theo y học cổ truyền

Sinh khương có vị cay nhẹ, tính ấm và được xếp vào kinh phế, tỳ, vị, và thận. Công dụng chính của sinh khương là tán hàn giải biểu, giải độc, ôn trung cầm nôn, chỉ ho. Cụ thể:

• Điều trị cảm mạo do phong hàn. Có thể sử dụng gừng tươi hoặc kết hợp thêm với các vị thuốc khác như kinh giới, tía tô, bạch chỉ,...
• Phòng cảm lạnh: Sau khi đi mưa hoặc ra gió, bạn có thể uống trà gừng nhằm phòng ngừa cảm lạnh. 
• Làm ấm dạ dày, chữa chứng khó tiêu, trướng bụng, cầm nôn
• Giữ ấm cơ thể cho người phụ nữ mắc chứng tay chân lạnh, đầy bụng, phụ nữ sau sinh, khí huyết ngưng trệ
• Giải độc cơ thể, làm giảm độc tính của các dược liệu phụ tử, bán hạ, nam tinh
• Dùng gừng đắp lên vết thương có tác dụng chữa sưng phù

Theo y học hiện đại

Y học hiện đại cũng đã thực nghiệm và chứng minh sinh khương chứa những thành phần dược tính cao. Theo các phân tích thành phần hoạt chất, Gừng chứa khoảng 2 – 3% tinh dầu, chủ yếu là các hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic. Ngoài ra còn có chất nhựa dầu (5%), chất béo (3,7%), tinh bột và các chất cay như zingeron, zingerola và shogaola. Những hoạt chất này có tác dụng chữa bệnh hiệu quả, nổi bật nhất là công dụng:

• Ức chế thần kinh trung ương, làm giảm vận động tự nhiên khi dùng thuốc barbituric
• Giảm ho, giảm đau và kháng viêm rất tốt người bệnh hen phế quản
• Tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn như trùng roi âm đạo Trichomonas, vi khuẩn phẩy hoắc loạn, khuẩn nấm T.violaceum, trực khuẩn thương hàn,...
• Bảo vệ niêm mạc dạ dày
• Bảo vệ gan, giải nhiệt
• Tăng huyết áp

Những bài thuốc chữa bệnh từ sinh khương

Trị cảm mạo phong hàn

• Tía tô 10g, 
• Kinh giới 10g, 
• Bạc hà 10g, 
• Bạch chỉ 6g, 
• Địa liền 6g, 
• Vỏ quýt (trần bì) 6g, 
• Sinh khương 3 lát. 

Sắc uống ngày 1 thang trong 3 ngày.

Chữa ho lâu ngày

Gừng sống giã lấy nước cốt (1 thìa) tròn mật ong (1 thìa). Sau đó, bạn đun nóng hoặc hấp cách thuỷ, uống dần ít một.

Chữa cảm cúm, nhức đầu, ho, cơ thể đau mỏi toàn thân

Gừng sống rửa sạch và giã nhỏ, tẩm rượu trắng sao nóng gừng và xoa bóp vào chỗ đau mỏi.

Chữa cảm thấp nhiệt, sốt gai rét, nhức đầu, ngạt mũi, sổ mũi, ho đờm

Chuẩn bị gừng tươi và hành trắng, mỗi vị 15 – 20g. Sắc lấy nước uống nóng và xông cho ra mồ hôi.

Trị chứng cấm khẩu do trúng phong: 

Nước cốt gừng, nước sắc kinh giới, rượu, nước măng vòi (dùng vòi tre hơ lửa và vắt lấy nước cốt). Trộn các loại nước theo tỉ lệ 1:1:1:1. Sau đó đem uống. 

Chữa nôn mửa:

• Cách 1: Nhấm gừng sống từng chút một đến khi hết buồn nôn.
• Cách 2: 20ml sữa bò, 10ml nước gừng sống, đun nóng và uống dần.

Lưu ý khi sử dụng sinh khương

Sinh khương có nhiều công dụng chữa bệnh nhưng sử dụng quá liều có thể phản tác dụng. Hàm lượng sinh khương khuyến nghị sử dụng là 4-12g/ngày, tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Người nóng trong, nhiệt thịnh không nên dùng gừng tươi bởi gừng có tính ấm nóng. 

Do sinh khương có tác dụng làm tăng huyết áp nên người bị cao huyết áp không nên dùng. Phụ nữ mang thai cũng được khuyên không nên sử dụng sinh khương bởi tính nhiệt cay của dược liệu có thể làm tổn hại khí huyết cơ thể.

Cần thận trọng khi sử dụng kết hợp với tần tiêu, hoàng cầm, dạ minh sa, hoàng liên.

Kết luận

Tóm lại sinh khương là một vị thuốc vô cùng quen thuộc và dễ kiếm. Tuy nhiên để đạt hiệu quả chữa bệnh tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc. Mong rằng bài viết cung cấp tới bạn đọc thông tin bổ ích. 

Bài viết liên quan: 

Đại táo là gì? 8 công dụng của đại táo có thể bạn không biết