CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM PQA
Học tập và làm theo lời dạy của Thánh Y Hải Thượng Lãn Ông

[Góc tìm hiểu] Học thuyết Âm Dương ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Tác giả:
Tham vấn Y khoa:

Học thuyết âm dương là học thuyết chính được đưa vào sử dụng trong Y học cổ truyền (YHCT)  nhằm giải quyết tận gốc căn nguyên gây bệnh. Nhưng không phải ai cũng biết và hiểu kỹ càng về học thuyết này. Do đó hãy cùng Thuốc Nam PQA chúng tôi tìm hiểu chi tiết học thuyết âm dương là gì và ứng dụng của học thuyết âm dương trong YHCT trong bài tổng hợp chia sẻ dưới đây. 

biểu đồ quy luật âm dương ngũ hành

Học thuyết âm dương luôn được áp dụng trong chữa trị bệnh nan y

1. Định nghĩa

Học thuyết âm dương đã được nghiên cứu phát triển từ 3000 năm trước bởi các nhà triết học cổ đại phương Đông

1.1 Học thuyết âm dương là gì?

Học thuyết âm dương là nền tảng tư duy của các ngành học thuật phương Đông đặc biệt là y học từ lý luận đến thực hành, trong chẩn đoán, phòng bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe con người, bào chế, sử dụng thuốc.

Học thuyết âm dương cũng có thấy nguyên nhân phát sinh, phát triển và tiêu vong của vạn vật do hai yếu tố cơ bản (âm, dương) trong sự vật quyết định. 

1.2. Phân định âm dương

phân định âm dương

2. Quy luật cơ bản của học thuyết âm dương

Học thuyết âm dương được thể hiện rõ ràng theo những quy luật nhất định. Bạn có thể hiểu quy luật cơ bản của học thuyết âm dương như sau: 

2.1. Âm dương đối lập

Học thuyết âm dương đối lập chính là mâu thuẫn chế ước, đấu tranh lẫn nhau giữa hai mặt âm dương như ngày với đêm, như nóng với lạnh.

2.2. Âm dương hỗ căn

Hỗ căn là nương tựa vào nhau của hai mặt âm dương như đồng hóa và dị hóa, hưng phấn và ức chế, âm phải có dương và ngược lại mới tồn tại được.

2.3. Âm dương tiêu trưởng

  • Tiêu nghĩa là sự mất đi
  • Trưởng nghĩa là sự trưởng thành

Âm dương tiêu trưởng nói lên sự không ổn định mà luôn biến động không ngừng của vật chất, khi lâu, tiêu thì dương trưởng và ngược lại. Quá trình biến động thường theo một chu kỳ nhất định như sáng và tối trong một ngày, bốn mùa trong năm.

Khi sự biến động vượt quá mức bình thường thì có sự chuyển hóa âm dương: “Cực âm tất dương, cực dương tất âm, hàn cực sinh nhiệt, nhiệt cực sinh hàn”.

2.4. Âm dương bình hành

Âm dương bình hành là vận động không ngừng nhưng luôn luôn giữ được thế thăng bằng giữa hai mặt đối lập, là cân bằng cùng tồn tại, cân bằng động, cân bằng sinh vật.  Âm dương bình hành trong sự Tiêu trưởng và tiêu trưởng trong thể bình hành. Nếu sự cân bằng này bị phá vỡ thì sự vật có nguy cơ bị diệt vong, không tồn tại.

3. Ứng dụng trong y học 

Học thuyết âm dương chính là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của y học cổ truyền. Nó xuyên suốt từ lý luận tới thực tế lâm sàng, từ phòng bệnh tới chữa bệnh, từ chế thuốc tới dùng thuốc. 

Đầu tiên là trong phân định tính chất âm dương trong cơ thể thì:

  • Âm sẽ bao gồm các tạng bên trong cơ thể, tinh, huyết, các đường kinh âm, ngực, bụng,...ở nửa người bên trái.
  • Dương sẽ bao gồm da, cơ, cân, khớp, lông, tóc, móng, vệ khí, lưng, các đường kinh dương, các phủ và ở phía nửa người bên phải.

Theo đó, bệnh tật phát sinh là do sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Một bên quá mạnh còn một bên quá yếu, âm thịnh dương suy hoặc âm hư dương hư đều sẽ khiến cho cơ thể mất cân bằng, từ đó dẫn tới chức năng các tạng bị suy yếu. 

Cũng theo phép lý giải đó, nếu một bên quá mạnh thì dùng phép tả, dùng thuốc có tính đối lập để xóa bỏ phần thừa. Còn nếu một bên quá yếu thì dùng phép bổ tức, sử dụng thuốc có tính chất đền bù vào chỗ thiếu hụt. 

bào chế thuốc luôn tuân thủ luật âm dương

Bào chế thuốc luôn tuân thủ nghiêm ngặt theo học thuyết âm dương

Học thuyết âm dương cũng được áp dụng trong bào chế thuốc. Để làm ổn định hoặc biến đổi một phần dược tính - tăng giá trị sử dụng của dược liệu thì cần sử dụng thuốc có tính đối lập để thay đổi dược tính. Chẳng hạn như Sinh địa lạnh đem tẩm Gừng, Sa nhân rồi chưng, sấy 9 lần sẽ được vị Thục địa có tính ấm,....

Thông qua phân tích học thuyết âm dương, y học cổ truyền luôn hướng người bệnh phải rèn luyện tính thích nghi với môi trường. Để từ đó có thể tự tạo lập, cân bằng âm dương trong cơ thể và xây dựng được cơ chế phòng bệnh tự nhiên. 

Như vậy chúng tôi đã giúp bạn hiểu được rõ hơn về học thuyết âm dương và ứng dụng của học thuyết này trong YHCT. Đây là một trong những học thuyết giúp cho YHCT đưa ra được những phương thuốc có thể hỗ trợ điều trị vào gốc căn nguyên gây bệnh và ngừa tái phát hiệu quả hơn, an toàn hơn. 

>> Tìm hiểu về Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Bình luận bài viết
(*) Thông tin bắt buộc

Bài viết liên quan

Xem tất cả
Hiểu rõ về chức năng của 3 tạng Tỳ - Phế - Thận trong cơ thể

Hiểu rõ về chức năng của 3 tạng Tỳ - Phế - Thận trong cơ thể

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Các Tạng trong cơ thể tuy đảm nhận các chức năng riêng biệt nhưng lại có sự ràng buộc, liên quan mật thiết với nhau. Nếu một tạng suy yếu có thể gây hư tổn tới các tạng khác và gây nên...
Xem chi tiết
Bài thuốc Lục Vị "tiên dược" chữa táo bón mãn tính

Bài thuốc Lục Vị "tiên dược" chữa táo bón mãn tính

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Theo y học hiện đại cho rằng, táo bón là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh thuộc đường tiêu hóa, là trạng thái phân bị khô cứng khi đi đại tiện, rất buồn đi ngoài nhưng mỗi lần đi lại...
Xem chi tiết
Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Ho là bệnh liên quan tới ngoại cảm và nội thương do đó, muốn dứt điểm tình trạng ho kéo dài thì không chỉ điều trị triệu là đủ. Cần phải tập trung bồi bổ tạng phủ bằng các bài thuốc...
Xem chi tiết
Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc An Thần có tác dụng chữa các trường hợp mất ngủ, hồi hộp, vật vã và các trường hợp nhức đầu, chóng mặt, cho giật, động kinh. Đây chính là những bài thuốc chuyên biệt chủ trị bệnh...
Xem chi tiết
Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Theo Đông y, mọi bệnh tật phát sinh đều do chính khí không thắng được tà khí. Trong đó chính khí chính là sức đề kháng còn tà khí chính là những nguyên nhân gây nên bệnh. Khi chính khí suy nhược...
Xem chi tiết
Thuốc Nhuận Tràng -  Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Thuốc Nhuận Tràng - Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Ngày đăng:11/09/2023, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc Nhuận Tràng là những vị thuốc có tác dụng chữa các trường hợp táo bón do sốt cao mất nước, phụ nữ bị táo bón sau khi đẻ, táo bón ở người già do thiếu nước. Đây là các vị thuốc...
Xem chi tiết
[Góc tìm hiểu] Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

[Góc tìm hiểu] Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Ngày đăng:07/09/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Học thuyết Ngũ hành lý giải chi tiết hơn về quá trình vận động, cơ chế của sự tiêu trưởng và chuyển hóa của vật chất. So với học thuyết âm dương, học thuyết ngũ hành chi tiết hơn, sâu...
Xem chi tiết
Bát cương trong YHCT - 8 Cương lĩnh chẩn đoán bệnh trong Đông Y

Bát cương trong YHCT - 8 Cương lĩnh chẩn đoán bệnh trong Đông Y

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Bát cương chính là 8 cương mục lớn của Y học cổ truyền khái quát chính xác bản chất của bệnh để từ đó đưa ra được phương pháp điều trị dứt điểm.
Xem chi tiết
Lục phủ ngũ tạng là gì? Chức năng của lục phủ ngũ tạng trong cơ thể

Lục phủ ngũ tạng là gì? Chức năng của lục phủ ngũ tạng trong cơ thể

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
“Lục phủ ngũ tạng” là một nhóm cơ quan với các chức năng khác nhau trong cơ thể con người. Thuật ngữ này được nhắc tới khá nhiều trong y học cổ truyền nhưng không phải ai cũng hiểu rõ...
Xem chi tiết
Hóa giải đạo Quân - Thần - Tá - Sứ trong đơn thuốc Đông y cổ phương

Hóa giải đạo Quân - Thần - Tá - Sứ trong đơn thuốc Đông y cổ phương

Ngày đăng:24/06/2023, Bởi: Trần Quốc Tâm
Ghé vào một tiệm thuốc Đông y, chắc hẳn bạn đã từng thấy các thầy thuốc kê những thang thuốc toàn cây lá cành. Trông tưởng ngẫu nhiên nhưng không hề, Đông dược cũng có những quy tắc chữa...
Xem chi tiết

Tin tức - Sự kiện

Ký kết hợp tác toàn diện giữa Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược học Tuệ Tĩnh

Ký kết hợp tác toàn diện giữa Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược học Tuệ Tĩnh

Ngày đăng:19/09/2023
Ngày 16/9 vừa qua, Lễ ký kết hợp đồng hợp tác TOÀN DIỆN giữa Công ty Dược Phẩm PQA và Viện nghiên cứu Y Dược Cổ Truyền Tuệ Tĩnh đã được tổ chức long trọng đánh dấu những bước tiến...
Chương trình thiện nguyện tháng 12: Tô cháo nhỏ - Lan tỏa yêu thương

Chương trình thiện nguyện tháng 12: Tô cháo nhỏ - Lan tỏa yêu thương

Ngày đăng:11/09/2023
“Không có hạnh phúc trong việc sở hữu hay đón nhận, chỉ có hạnh phúc khi cho đi” Câu nói kinh điển của Henry Drummond (1851 – 1897) nhà truyền giáo, tác giả và giảng viên người Scotland luôn luôn...
Dược phẩm PQA khẳng định chất lượng trong từng sản phẩm

Dược phẩm PQA khẳng định chất lượng trong từng sản phẩm

Ngày đăng:11/09/2023
Dược phẩm PQA đã và đang khẳng định được thương hiệu trên thị trường. Với nỗ lực phát triển không ngừng, cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm chinh phục thị trường...
Chào hè 2023: PQA Tăng tốc - Bứt phá - Làm chủ tương lai

Chào hè 2023: PQA Tăng tốc - Bứt phá - Làm chủ tương lai

Ngày đăng:11/09/2023
Hòa mình cùng không khí vui mừng của Lễ kỷ niệm 12 năm thành lập công ty CP Dược phẩm PQA, và tạo điều kiện cho toàn thể cán bộ nhân viên vui chơi, thư giãn sau những ngày làm việc chăm chỉ....
Lễ ký kết hợp tác cùng các chuyên gia hàng đầu Đông y

Lễ ký kết hợp tác cùng các chuyên gia hàng đầu Đông y

Ngày đăng:09/09/2023
Ngày 1/7 vừa qua đã diễn ra buổi Lễ ký kết Hợp đồng hợp tác chuyên gia với Thạc sĩ - Bác sĩ YHCT Nguyễn Đình Thục - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký TW Hội Đông y Việt Nam và Thạc sĩ - Bác sĩ...
Dược phẩm PQA: Thông báo giảm thuế GTGT 2% từ ngày 01/07/2023

Dược phẩm PQA: Thông báo giảm thuế GTGT 2% từ ngày 01/07/2023

Ngày đăng:09/09/2023
Kính gửi: Quý khách hàng Trước hết, Công ty Dược phẩm PQA xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất đến Quý Khách hàng, những người đã luôn tin tưởng, ủng hộ và sử dụng sản phẩm PQA trong suốt...
Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Ngày đăng:25/06/2023
Công ty cổ phần Dược phẩm PQA với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Dược phẩm bảo vệ sức khỏe đã đạt tiêu chuẩn và được cấp Giấy chứng nhận đã đăng ký với FDA Hoa Kỳ. Đây chính là...
Kỷ niệm 3 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam: Viết tiếp chặng đường Lương y như từ mẫu

Kỷ niệm 3 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam: Viết tiếp chặng đường Lương y như từ mẫu

Ngày đăng:25/06/2023
Nhân dịp kỷ niệm 03 năm thành lập Hội Nam Y Việt Nam 22/10/2017 – 22/10/2020, Lãnh đạo nhà nước, lãnh đạo Hội cùng toàn thể các thầy thuốc, lương y tiêu biểu khắp cả nước đã có buổi trò...
0818 288 717
Zalo detail