CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM PQA
Học tập và làm theo lời dạy của Thánh Y Hải Thượng Lãn Ông

[Góc tìm hiểu] Học thuyết Âm Dương ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Tác giả:
Tham vấn Y khoa:

Học thuyết âm dương là học thuyết chính được đưa vào sử dụng trong Y học cổ truyền (YHCT)  nhằm giải quyết tận gốc căn nguyên gây bệnh. Nhưng không phải ai cũng biết và hiểu kỹ càng về học thuyết này. Do đó hãy cùng Thuốc Nam PQA chúng tôi tìm hiểu chi tiết học thuyết âm dương là gì và ứng dụng của học thuyết âm dương trong YHCT trong bài tổng hợp chia sẻ dưới đây. 

biểu đồ quy luật âm dương ngũ hành

Học thuyết âm dương luôn được áp dụng trong chữa trị bệnh nan y

1. Định nghĩa

Học thuyết âm dương đã được nghiên cứu phát triển từ 3000 năm trước bởi các nhà triết học cổ đại phương Đông

1.1 Học thuyết âm dương là gì?

Học thuyết âm dương là nền tảng tư duy của các ngành học thuật phương Đông đặc biệt là y học từ lý luận đến thực hành, trong chẩn đoán, phòng bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe con người, bào chế, sử dụng thuốc.

Học thuyết âm dương cũng có thấy nguyên nhân phát sinh, phát triển và tiêu vong của vạn vật do hai yếu tố cơ bản (âm, dương) trong sự vật quyết định. 

1.2. Phân định âm dương

phân định âm dương

2. Quy luật cơ bản của học thuyết âm dương

Học thuyết âm dương được thể hiện rõ ràng theo những quy luật nhất định. Bạn có thể hiểu quy luật cơ bản của học thuyết âm dương như sau: 

2.1. Âm dương đối lập

Học thuyết âm dương đối lập chính là mâu thuẫn chế ước, đấu tranh lẫn nhau giữa hai mặt âm dương như ngày với đêm, như nóng với lạnh.

2.2. Âm dương hỗ căn

Hỗ căn là nương tựa vào nhau của hai mặt âm dương như đồng hóa và dị hóa, hưng phấn và ức chế, âm phải có dương và ngược lại mới tồn tại được.

2.3. Âm dương tiêu trưởng

  • Tiêu nghĩa là sự mất đi
  • Trưởng nghĩa là sự trưởng thành

Âm dương tiêu trưởng nói lên sự không ổn định mà luôn biến động không ngừng của vật chất, khi lâu, tiêu thì dương trưởng và ngược lại. Quá trình biến động thường theo một chu kỳ nhất định như sáng và tối trong một ngày, bốn mùa trong năm.

Khi sự biến động vượt quá mức bình thường thì có sự chuyển hóa âm dương: “Cực âm tất dương, cực dương tất âm, hàn cực sinh nhiệt, nhiệt cực sinh hàn”.

2.4. Âm dương bình hành

Âm dương bình hành là vận động không ngừng nhưng luôn luôn giữ được thế thăng bằng giữa hai mặt đối lập, là cân bằng cùng tồn tại, cân bằng động, cân bằng sinh vật.  Âm dương bình hành trong sự Tiêu trưởng và tiêu trưởng trong thể bình hành. Nếu sự cân bằng này bị phá vỡ thì sự vật có nguy cơ bị diệt vong, không tồn tại.

3. Ứng dụng trong y học 

Học thuyết âm dương chính là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của y học cổ truyền. Nó xuyên suốt từ lý luận tới thực tế lâm sàng, từ phòng bệnh tới chữa bệnh, từ chế thuốc tới dùng thuốc. 

Đầu tiên là trong phân định tính chất âm dương trong cơ thể thì:

  • Âm sẽ bao gồm các tạng bên trong cơ thể, tinh, huyết, các đường kinh âm, ngực, bụng,...ở nửa người bên trái.
  • Dương sẽ bao gồm da, cơ, cân, khớp, lông, tóc, móng, vệ khí, lưng, các đường kinh dương, các phủ và ở phía nửa người bên phải.

Theo đó, bệnh tật phát sinh là do sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Một bên quá mạnh còn một bên quá yếu, âm thịnh dương suy hoặc âm hư dương hư đều sẽ khiến cho cơ thể mất cân bằng, từ đó dẫn tới chức năng các tạng bị suy yếu. 

Cũng theo phép lý giải đó, nếu một bên quá mạnh thì dùng phép tả, dùng thuốc có tính đối lập để xóa bỏ phần thừa. Còn nếu một bên quá yếu thì dùng phép bổ tức, sử dụng thuốc có tính chất đền bù vào chỗ thiếu hụt. 

bào chế thuốc luôn tuân thủ luật âm dương

Bào chế thuốc luôn tuân thủ nghiêm ngặt theo học thuyết âm dương

Học thuyết âm dương cũng được áp dụng trong bào chế thuốc. Để làm ổn định hoặc biến đổi một phần dược tính - tăng giá trị sử dụng của dược liệu thì cần sử dụng thuốc có tính đối lập để thay đổi dược tính. Chẳng hạn như Sinh địa lạnh đem tẩm Gừng, Sa nhân rồi chưng, sấy 9 lần sẽ được vị Thục địa có tính ấm,....

Thông qua phân tích học thuyết âm dương, y học cổ truyền luôn hướng người bệnh phải rèn luyện tính thích nghi với môi trường. Để từ đó có thể tự tạo lập, cân bằng âm dương trong cơ thể và xây dựng được cơ chế phòng bệnh tự nhiên. 

Như vậy chúng tôi đã giúp bạn hiểu được rõ hơn về học thuyết âm dương và ứng dụng của học thuyết này trong YHCT. Đây là một trong những học thuyết giúp cho YHCT đưa ra được những phương thuốc có thể hỗ trợ điều trị tận gốc căn nguyên gây bệnh và ngừa tái phát hiệu quả hơn, an toàn hơn. 

>> Tìm hiểu về Học thuyết ngũ hành ứng dụng trong Y học Cổ truyền

Bình luận bài viết
(*) Thông tin bắt buộc

Bài viết liên quan

Xem tất cả
Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Thuốc An Thần hỗ trợ an thần, ngon giấc trị chứng an thần bất an

Ngày đăng:18/10/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc An Thần có tác dụng chữa các trường hợp mất ngủ, hồi hộp, vật vã và các trường hợp nhức đầu, chóng mặt, cho giật, động kinh. Đây chính là những bài thuốc chuyên biệt chủ trị bệnh...
Xem chi tiết
Nguyên tắc: "chữa bệnh chữa tận gốc" của Thánh y Hải Thượng Lãn Ông

Nguyên tắc: "chữa bệnh chữa tận gốc" của Thánh y Hải Thượng Lãn Ông

Ngày đăng:21/09/2022, Bởi: Trần Quốc Tâm
Hải Thượng Lãn Ông là một người thầy y đức, được mệnh danh là vị danh y nổi tiếng của nền y học Việt Nam. Ông đã có những thành tựu vĩ đại dù trải qua hàng trăm năm vẫn giữ vẹn nguyên...
Xem chi tiết
Bài thuốc Thanh Nhiệt dứt điểm nóng trong - giải độc cơ thể

Bài thuốc Thanh Nhiệt dứt điểm nóng trong - giải độc cơ thể

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc Thanh Nhiệt là các bài thuốc có tác động thanh giải nhiệt tà ở phần lý.  Nghĩa là sử dụng các vị thuốc có tính mát để chữa những chứng bệnh gây ra do nhiệt trong người gây nên. Hãy...
Xem chi tiết
Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Thuốc Bổ nâng cao sức khỏe tổng thể giải trừ tà khí xâm nhập

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Theo Đông y, mọi bệnh tật phát sinh đều do chính khí không thắng được tà khí. Trong đó chính khí chính là sức đề kháng còn tà khí chính là những nguyên nhân gây nên bệnh. Khi chính khí suy nhược...
Xem chi tiết
Thuốc Nhuận Tràng -  Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Thuốc Nhuận Tràng - Loại bỏ ngay tình trạng táo bón kéo dài

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc Nhuận Tràng là những vị thuốc có tác dụng chữa các trường hợp táo bón do sốt cao mất nước, phụ nữ bị táo bón sau khi đẻ, táo bón ở người già do thiếu nước. Đây là các vị thuốc...
Xem chi tiết
Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Thuốc Chữa Ho đặc trị long đờm cắt nhanh các cơn ho kéo dài

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Ho là bệnh liên quan tới ngoại cảm và nội thương do đó, muốn dứt điểm tình trạng ho kéo dài thì không chỉ điều trị triệu là đủ. Cần phải tập trung bồi bổ tạng phủ bằng các bài thuốc...
Xem chi tiết
Thuốc Hành Khí chủ trị giải uất, thúc đẩy khí huyết lưu thông

Thuốc Hành Khí chủ trị giải uất, thúc đẩy khí huyết lưu thông

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc hành khí là loại thuốc được sử dụng với công dụng thúc đẩy khí huyết lưu thông để điều hòa khí huyết trong cơ thể. Đây chính là dòng thuốc được sử dụng để điều trị các...
Xem chi tiết
Thuốc Cầm Máu tác động dứt điểm chứng chảy máu kéo dài

Thuốc Cầm Máu tác động dứt điểm chứng chảy máu kéo dài

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc Cầm Máu được sử dụng chính trong trường hợp chảy máu kéo dài khó kiểm soát. Đây không chỉ là những thuốc cắt nhanh tình trạng chảy máu xung huyết, chảy máu cam. Mà các vị thuốc này còn...
Xem chi tiết
Thuốc Hoạt Huyết đặc trị các bệnh gây ra do xung huyết

Thuốc Hoạt Huyết đặc trị các bệnh gây ra do xung huyết

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Bài thuốc Hoạt huyết là bài thuốc đặc trị chữa các chứng huyết ứ, ví dụ như bệnh nhiễm sốt cao, bụng dưới đầy đau, tiểu tiện không lợi, đại tiện phân đen, khí hư, huyết trệ, kinh mạch...
Xem chi tiết
Thuốc Lợi Niệu và các vị thuốc đặc trị không được bỏ qua

Thuốc Lợi Niệu và các vị thuốc đặc trị không được bỏ qua

Ngày đăng:16/08/2022, Bởi: Phạm Thị Thắm
Thuốc lợi niệu được sử dụng chính trong bài thuốc thúc đẩy tiểu tiện dễ dàng, khắc phục tình trạng số lượng nước tiểu tăng, làm nước tiểu trong. Những vị thuốc này có thể sử dụng...
Xem chi tiết

Tin tức - Sự kiện

Trung tâm nghiên cứu Y Học Cổ Truyền PQA - Nơi bảo tồn và nâng tầm tinh hoa YHCT dân tộc

Trung tâm nghiên cứu Y Học Cổ Truyền PQA - Nơi bảo tồn và nâng tầm tinh hoa YHCT dân tộc

Ngày đăng:14/03/2023
Trải qua thời gian xây dựng và phát triển, Trung tâm nghiên cứu YHCT - Dược phẩm PQA chính thức trở thành đơn vị chuyên nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất để tạo ra các sản...
Dược phẩm PQA vui mừng du xuân Quý Mão 2023

Dược phẩm PQA vui mừng du xuân Quý Mão 2023

Ngày đăng:07/03/2023
Mừng xuân Quý Mão 2023, Dược phẩm PQA đã tổ chức chuyến đi đặc biệt, lễ chùa đầu năm để cầu chúc bình an, may mắn, lộc phát cho toàn thể CBNV công ty và cầu một năm “thuận buồm xuôi gió”...
Dược phẩm PQA tổ chức Hội thi Cắm hoa nghệ thuật Chào mừng 8/3

Dược phẩm PQA tổ chức Hội thi Cắm hoa nghệ thuật Chào mừng 8/3

Ngày đăng:06/03/2023
Hòa mình cùng không khí Chào mừng kỷ niệm 113 năm ngày Quốc tế Phụ nữ (08/03/1910 - 08/03/2023), Dược phẩm PQA đã tổ chức Hội thi cắm hoa nghệ thuật với chủ đề "Phụ nữ là để yêu thương".
Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Dược phẩm PQA vinh dự nhận chứng chỉ FDA của Mỹ

Ngày đăng:07/02/2023
Công ty cổ phần Dược phẩm PQA với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Dược phẩm bảo vệ sức khỏe đã đạt tiêu chuẩn và được cấp Giấy chứng nhận đã đăng ký với FDA Hoa Kỳ. Đây chính là...
Nhà máy đạt chuẩn GMP của Dược phẩm PQA nơi gửi trọn niềm tin chất lượng sản phẩm

Nhà máy đạt chuẩn GMP của Dược phẩm PQA nơi gửi trọn niềm tin chất lượng sản phẩm

Ngày đăng:10/12/2022
Công ty cổ phần dược phẩm PQA chuyên sản xuất, kinh doanh các sản phẩm là dược phẩm, thực phẩm chức năng có nguồn gốc hoàn toàn từ dược liệu thiên nhiên, chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp toàn...
PQA trao gửi món quà yêu thương tới các trẻ em khuyết tật

PQA trao gửi món quà yêu thương tới các trẻ em khuyết tật

Ngày đăng:10/12/2022
Với tinh thần tương thân tương ái, cảm thông và sẻ chia những khó khăn với cộng đồng, Dược phẩm PQA luôn dành một phần ngân sách cho các hoạt động từ thiện, hỗ trợ các trung tâm nuôi dưỡng...
Dược phẩm PQA tự hào nhận giải thưởng "Thương Hiệu Vàng" 2022

Dược phẩm PQA tự hào nhận giải thưởng "Thương Hiệu Vàng" 2022

Ngày đăng:09/12/2022
Ngày 27/11, Lễ kỷ niệm Ngày phòng chống hàng giả, hàng nhái năm 2022 được tổ chức bởi Hiệp hội VATAP phối hợp với Tạp chí Thương hiệu và Công luận, Tạp chí Thương hiệu và sản phẩm, đồng...
Dược phẩm PQA không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng

Dược phẩm PQA không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng

Ngày đăng:08/12/2022
Nhằm nâng cao trải nghiệm sản phẩm của khách hàng, nâng cao kỹ năng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ tư vấn, chăm sóc khách hàng của đội ngũ dược sĩ PQA. Dược phẩm PQA đã tổ chức lớp tập...
0818 288 717