Thăng ma - Loài thảo dược có nhiều công dụng chữa bệnh tuyệt vời

Thăng ma là gì?

Thăng ma còn được gọi với nhiều tên gọi khác như Quỷ kiếm thăng ma; châu thăng ma; kê cốt thăng ma; châu ma; tây và bắc thăng ma. Tên khoa học của nó là Cimicifuga foetida L., thuộc họ Ranunculaceae (Mao Lương). Đây là loài cây thảo sống lâu năm, cây trưởng thành có chiều cao trung bình khoảng 1-2m, thân có lông tơ nhỏ. 

Hiện nay ở Việt Nam chưa phát hiện ra cây Thăng Ma nên chủ yếu nhập khẩu dược liệu này từ các tỉnh của Trung Quốc như Thanh Hải, Vân Nam, Tứ Xuyên, và Thiểm Tây. 

Công dụng tuyệt vời của Thăng ma

Dược liệu Thăng ma được cả y học cổ truyền và y học hiện đại nghiên cứu và đã chỉ ra được rằng vị thuốc này rất có ích trong việc chữa bệnh cứu người. 

Theo y học hiện đại

Các nhà khoa học đã nghiên cứu các thành phần có trong Thăng ma. Thành phần chủ yếu là các triterpen với hàm lượng lên tới 4.3%. Một số tác dụng dược lý có thể cân nhắc như:

• Chống co thắt hỗng tràng: nhờ vào chất Visamminol và visnagin trong thăng ma. Nó đạt khoảng 10-30% tác dụng so với papaverin hydroclorid.
• Giảm nồng độ cholesterol và triglucerid máu: nhờ vào hàm lượng chất cyclolanostan triterpen chiết từ cây thăng ma.
• Dự phòng tổn thương gan: trong các xét nghiệm hóa sinh và mô học, thăng ma có chứa cumigenol 3-O-D-xylopyronosid giúp dự phòng tổn thương ở gan.
• Hạ đường máu: Trong thân rễ thăng ma có chất Acid isoferulic có tác dụng chống tăng đường máu invivo, hiệu quả sử dụng cho người mắc bệnh đái tháo đường.
• Hỗ trợ chữa bệnh sa tử cung: Thử nghiệm lâm sàng trên 66 người phụ nữ mắc sa sinh dục sử dụng Thăng ma kết hợp 3 dược liệu khác. Kết quả cho thấy người mắc sa tử cung độ 1 phục hồi hoàn toàn, độ 2 hồi phục 60%, độ 3 hạn chế biểu hiện bệnh 38%.

Theo y học cổ truyền

Trong Đông Y, Thăng ma được miêu tả là vị thuốc có vị ngọt, cay, hơi đắng, tính bình và hơi độc. Thăng ma được xếp vào 4 kinh: phế, tỳ, vị, và đại trường.

Thăng ma có tác dụng tán phong giải độc, thăng thanh. Nó cũng được kê cùng trong các bài thuốc chữa phong nhiệt. Ngoài ra, khi bị đau bụng khi trúng độc, chữa lở loét cổ họng và sốt rét, sử dụng Thăng ma cũng là một trong những bài thuốc hiệu quả nhanh chóng.

Có thể thấy, Thăng ma chứa nhiều hoạt chất có dược tính cao. Chính vì thế, nó được sử dụng trong nhiều bài thuốc khác nhau. 

Những bài thuốc chữa bệnh từ Thăng ma

Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh quen thuộc từ thảo dược Thăng ma:

1. Trị cảm sốt, ban sởi

• Thăng ma và Cát căn: 6g/ vị
• Kim ngân hoa, Bông trang, Kinh giới: 10g/ vị
• Cam thảo dây, Liên kiều (hoặc Đơn kim): 8g/vị

Sắc uống ngày một thang.

2. Trị sởi

• Thăng ma: 8g; 
• Đậu sị và Phù bình: 12g/vị 
• Cát căn, Liên kiều, Ngưu bàng tử: 8g/vị 
• Xác Ve sầu: 4 g. 

Sắc uống ngày một thang.

3. Trị quai bị

• Thăng ma, Cát cánh, Hoàng cầm, Liên kiều, Thiên hoa phấn: 8g/vị
• Sài hồ, Cam thảo: 4g/vị 
• Cát căn, Ngưu bàng: 12g/vị
• Thạch cao: 1 g. 

Sắc uống ngày một thang.

4. Trị viêm amidan mạn tính

• Thăng ma 6g, 
• Cát cánh 4g; 
• Xạ can 8g; 
• Sa sâm, Mạch môn, Tang bạch bì, Ngưu tất, mỗi vị 12g; 
• Huyền sâm 16g. 

Sắc uống ngày một thang.

5. Trị viêm tai giữa mạn tính

• Thăng ma, Hoàng bá, Đương quy, Hoàng liên: 8g/vị
• Trần bì: 6g 
• Cam thảo: 4g; 
• Bạch truật, Đảng sâm, Hoàng kỳ, Phục linh, Sài hồ: 12g/vị 

Sắc uống ngày một thang.

6. Trị táo bón ở phụ nữ sau sinh, người già

• Thăng ma, Bạch truật, Đảng sâm, Hoàng kỳ, Sài hồ: 12g/vị 
• Bá tử nhân, Đương quy, Nhục thung dung, Vừng đen: 8g/vị
• Cam thảo, Trần bì: 6g/vị 
• Sắc uống ngày một thang.

7. Trị rong kinh

• Thăng ma, Bạch truật, Hoàng kỳ: 8g/vị
• Cam thảo: 4g; 
• Đảng sâm: 12g. 

Sắc uống ngày một lần.

 Lưu ý khi sử dụng Thăng ma

Thăng ma có dược lý cao nhưng khi sử dụng bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Đối tượng không nên sử dụng Thăng ma: người âm hư hỏa vượng, chảy máu cam, thổ huyết, nôn mửa, thận kinh bất túc, sởi đã mọc hết, hen suyễn.
• Phân biệt Thăng ma họ Mao Lương với họ Cúc (Serratura chinensis). Dược tính hai loại khác nên nên cần chú ý liều lượng.

Kết luận

Thăng ma là thảo dược tự nhiên được sử dụng từ lâu trong Đông Y. Tuy nhiên bạn không được tự ý sử dụng hoặc nghe theo bài thuốc kinh nghiệm mà không có chỉ định hướng dẫn của lương y để tránh tác dụng phụ không mong muốn. 

Bài viết liên quan: 

Thảo thuyết minh có tác dụng gì? - Vị thuốc nam quen thuộc ai cũng biết