Nhọ nồi và những tác dụng y học đặc biệt

Cây nhọ nồi - loại cây quen thuộc của người Việt

Nhọ nồi còn có tên gọi khác là cỏ mực, hạn liên thảo, mặc hán liên. Đây là loại cây thân thảo có màu lục hoặc đỏ tía, quanh thân cây thường có lông cứng. Phần lá cây nhọ nồi có hình mác. Cụm hoa màu trắng mọc ở phần thân. 

Tại Việt Nam, cây cỏ nhọ nồi mọc phân bổ ở hầu hết các vùng đồng bằng đặc biệt là những khu vực ẩm ướt. 

Bộ phận được sử dụng chủ yếu trong hỗ trợ điều trị chính là phần thân trên của cây nhọ nồi bao gồm thân cây, lá và hoa. Dù dùng tươi hay sấy khô thì cỏ nhọ nồi vẫn phát huy công dụng hiệu quả. 

Công dụng của nhọ nồi

Các nhà khoa học đã nghiên cứu và thấy rằng trong cây nhọ nồi có chứa tinh dầu, tanin cùng chất đắng. Ngoài ra cỏ nhọ nồi còn có các dẫn chất khác như thiophene, diphenyl acetylene ester….Với thành phần như vậy cỏ nhọ nồi có công dụng chính là cầm máu. Một số công dụng khác của cỏ nhọ nồi phải kể đến nữa là ích âm, bổ thận, hạ sốt, hỗ trợ điều trị mẩn ngứa, chảy máu cam, mề đay….

Cỏ nhọ nồi đã được chứng minh là có tính hàn, vị ngọt, chua rất có lợi với các kinh tỳ, vị, tác dụng thanh nhiệt, giải động. Theo một số tài liệu cổ của Ấn Độ, cỏ nhọ nồi còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý có liên quan tới gan. Loại cỏ dược này còn có còn có thể chữa được chứng bệnh choáng váng, đau răng, chứng lâu tiêu và giúp lành vết thương nhanh hơn.

Ở Trung Quốc cây nhọ nồi được dùng để điều chế chất cầm máu. Hỗ trợ điều trị các triệu chứng đau mắt, ho ra máu, đi tiểu ra máu, đau lưng….Ở Việt Nam cỏ nhọ nồi đã được các nhà nghiên cứu chứng minh có thể chống lại tác dụng của dicumarin ( thuốc chống đông). Vậy nên có thể sử dụng để cầm máu ở tử cung, hỗ trợ tăng trương lực cơ tử cung….

Một số bài thuốc sử dụng nhọ nồi

Nhọ nồi được sử dụng rộng rãi trong rất nhiều bài thuốc Đông Y ở Việt Nam. Khi kết hợp với nhiều loại dược liệu khác nhau cỏ nhọ nồi sẽ phát huy được toàn công dụng của mình.

1. Bài thuốc thanh nhiệt lương huyết, cầm máu, hỗ trợ điều trị tiêu chảy, táo bón:

• Cỏ nhọ nồi: 12g
• Đan bì: 9h
• Sinh địa: 12g
• Trắc bách diệp: 12g
• Tri mẫu: 9g
• Tiên hạc thảo: 12g
• Hỏa ma nhân: 12g
• Rễ cỏ tranh: 15g
• Hoàng cầm: 9g

2. Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường, cơ thể suy nhược:

• Cỏ nhọ nồi: 10g
• Lư căn tươi: 30g
• Ô mai: 5 quả
• Mạch môn đông: 10g
• Ngọc trúc: 10g
• Nam sa sâm: 10g
• Nữ trinh tử: 10g

3. Hỗ trợ điều trị nhức đầu, ngủ không ngon, làm giảm các triệu chứng tiền mãn kinh:

• Cỏ nhọ nồi: 9g
• Hoàng cầm: 9g
• Hồng hoa: 9g
• Đương quy: 9g
• Xuyên khung: 6g
• Hoa cúc: 9g
• Bạch thược: 12g
• Sinh địa: 12g
• Lá dâu: 9g
• Ngưu tất: 9g
• Nữ trinh tử: 9g

4. Bài thuốc chữa viêm cầu thận, viêm thận mãn tính, đau lưng, tiểu tiện khó:

• Cỏ nhọ nồi: 30g
• Xuyên khung: 10g
• Tiểu kế: 30g
• Thục địa: 10g
• Đương quy: 10g
• Bạch thược: 15g
• Xích thược: 15g
• Bồ hoàng: 15g

5. Bài thuốc bổ âm, điều hòa kinh nguyệt:

• Cỏ nhọ nồi: 12g
• Thanh hao: 10g
• Nguyên sâm: 10g
• Sinh địa: 15g
• Bạch thược: 10g
• Đan sâm: 10g

6. Bài thuốc chữa viêm tuyến tiền liệt:

• Cỏ nhọ nồi: 15g
• Câu kỷ tử: 15g
• Thục địa: 15g
• Ích trí nhân: 10g
• Thỏ ty tử: 12g
• Đảng sâm: 15g
• Hoàng kỳ: 15g
• Tỏa dương: 10g
• Thổ phục linh: 24g
• Vương bất lưu hành: 10g
• Đương quy:  6g
• Nữ trinh tử: 12g

7. Bài thuốc ích khí bổ thận, điều trị xuất huyết tử cung:

• Cỏ nhọ nồi: 30g
• Bạch thược: 15g
• Thục địa: 15g
• Hoàng kỳ: 60g
• SInh địa: 15g
• Kinh giới sao: 10g
• Phúc bồn tử: 15g
• Nữ trinh tử: 15g

8. Bài thuốc hỗ trợ điều trị eczema ở trẻ em:

Lấy 50g cỏ nhọ nồi sắc lấy nước cô đặc bôi trực tiếp lên vết thương. Thực hiện từ 2 - 3  ngày là dịch rỉ giảm đi đáng kể. Vết thương sẽ đóng vảy và đỡ ngứa sau khoảng 1 tuần là khỏi hoàn toàn. Đây là bài thuốc được  ghi lại theo y học cổ truyền giúp hỗ trợ điều trị bệnh eczema ở trẻ em mà không gây kích ứng.

9. Bài thuốc chữa gan nhiễm mỡ:

• Cỏ nhọ nồi: 30g
• Trạch tả: 15g
• Đương quy: 15g
• Nữ trinh tử: 20g

Trong trường hợp gan nhiễm mỡ do tình trạng nghiện rượu gây nên thì cần thêm 30g cát căn, 15g bồ công anh, 15g chỉ củ tử vào thang thuốc. Nếu tình trạng gan nhiễm mỡ do béo phì thì cần thêm 6g đại hoàng, 15g lá sen vào thang thuốc là được.

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về công dụng của cây cỏ nhọ nồi cùng với một số bài thuốc dân gian phổ biến. Tất cả những bài thuốc này đều được ghi chép lại từ các loại sách y học cổ từ xa xưa lưu truyền lại. Rất hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại cỏ dược này.

Bài kế tiếp:

• Cây phòng phong có tác dụng gì?